حسابداری موجودی مواد
موجودی مواد اولیه بخش عمده ای از موجودیها و دارائیهای جاری مؤسسات تولیدی و کارخانه ها را تشکیل می دهند و بخش اساسی بهای تمام شده تولیدات و کالای فروش رفته متشکل از مواد مصرفی می باشد. همچنین مواد خریداری شده ارسال شده به تولید با نرخهای متفاوتی خریداری می گردد بنابراین واضح است برای تعیین بهای تمام شده تولیدات لازم است مشخص شود چه موادی با چه نرخی به حساب تولید و کالای در جریان ساخت منظور شده است یعنی در واقع حساب کنترل کالای در جریان ساخت بابت مواد مصرف شده به چه نرخ بدهکار و حساب کنترل مواد با چه نرخ بستانکار می شود.
روشهای تعیین موجودی مواد در انبار در مؤسسات تولیدی و کارخانجات
۱) اولین صادره از اولین وارده (Fifo)
۲) اولین صادره، از آخرین وارده (Lifo)
۳) میانگین ( Average)
روش ارسال مواد به روش اولین صادره از اولین وارده (Fifo)
مواد از یک درب وارد و از درب دیگر خارج و به خط تولید ارسال می گردد یعنی در واقع مواد خریداری شده به همان ترتیب ورود، به خط تولید ارسال می گردد در این روش موجودی مواد پایان دوره در واقع از موجودی مواد آخرین خرید تشکیل شده است و موجودی موادی که در ترازنامه نشان داده می شود.
مزیت روش FIFO
به نرخ روز و بازار نزدیکتر است اما مواد مصرفی تولید به نرخ قدیمی تر می باشد اما امکان دارد بهای تمام شده محصولات به قیمت روز و بازار نباشد.
استفاده از این روش زمانی مناسب می باشد که تغییرات قیمت مواد متعادل است در غیر اینصورت تفاوتهای عجیبی در بهای تمام شده محصولات ایجاد می شود به عنوان مثال در یک تاریخ مشخص مواد مصرفی برای کار شماره (۱) به نرخ ۵۰ ریال محاسبه شده است و چند وقت بعد برای کار شماره ۲ همان مواد مصرفی با نرخ ۱۰۰ ریال منظور می گردد.
برگشت مواد به فروشنده و یا برگشت مواد از خط تولید به انبار به روش Fifo
برگشت مواد به فروشنده در مؤسسات تولیدی با نرخی در کارت حساب انبار ثبت می گردد که اگر به خط تولید ارسال می گردید با توجه به روشی که مورد استفاده می باشد باید ثبت می شد یعنی در واقع فرض می شود مواد به خط تولید ارسال می گردد و در ثبت حسابداری مابهالتفاوت این نرخ با نرخ واقعی که از طرف فروشنده برگشت می شود در حساب اصلاح مواد نشان داده می شود. در برگشت مواد از خط تولید به انبار مواد برگشت شده با نرخ زمانی که به خط تولید ارسال شده است در کارت حساب مواد مجدداً ثبت و منظور می گردد.
لازم است بدانید مواد برگشت شده به فروشنده و مواد برگشت شده از خط تولید نیز به صورت زیر در حسابها ثبت خواهد شد ( فرض بر دریافت نقدی مبلغ مواد برگشت شده از فروشنده)
ارسال مواد به روش اولین صادره از آخرین وارده – Lifo
در این روش انبار مواد یک درب دارد و خروج مواد از انبار از آخرین مواد خریداری شده به خط تولید صورت می پذیرد. در این روش موجودی مواد پایان دوره از اولین خریدها و موجودی اول دوره تشکیل شده است و موارد ارسال شده به تولید از آخرین خریدها می باشد.
بنابراین قیمت تمام شده کالای در جریان ساخت و کالای ساخته شده به قیمت بازار نزدیکتر می باشد و در نهایت تعیین قیمت فروش کالا با توجه به قیمت بازار آسانتر صورت خواهد پذیرفت.
زمانی که روش ارزیابی مواد (Lifo) می باشد و قیمتها در بازار رو به افزایش است یعنی در واقع شرایط اقتصاد تورمی می باشد اختلاف زیادی بین ارزش موجودی مواد پایان دوره و ارزش بازار وجود خواهد داشت و در شرایط رکود اقتصادی ( کاهش قیمتها) ارزش موجودی مواد پایان دوره بیش از ارزش جاری مواد در بازار خواهد بود که در این حالت باید حتماً اختلاف ارزش موجودی پایان دوره و ارزش بازار و یا در واقع زیان کاهش قیمتها در حساب زیان مؤسسه نشان داده شود تا ارزش موجودیهای مواد در ترازنامه از قیمت تمام
شده به قیمت بازار کاهش داده شود.
در ضمن باید توجه داشته باشید اختلاف ارزش موجودی پایان دوره و ارزش بازار در شرایط افزایش قیمتها ( تورمی) در حسابها نشان داده نمی شود.
برگشت مواد به فروشنده و یا برگشت مواد به انبار – Lifo
در این روش نیز برگشت مواد به فروشنده همانند روش قبل بر این فرض استوار است که مواد با رعایت روش موجود یعنی اولین صادره از آخرین وارده که به خط تولید ارسال می شود، به فروشنده برگشت داده شده است و به لحاظ این مورد در کارت حساب انبار ثبت می گردد. همچنین در ثبت حسابداری برگشت مواد به فروشنده، مابه التفاوت این نرخ (نرخ Lifo) با نرخ واقعی برگشت شده از طرف فروشنده در حساب اصلاح مواد نشان داده می شود.
در ضمن برگشت مواد به انبار با نرخی در کارت حساب انبار ثبت می شود که قبلاً به خط تولید ارسال شده است.
روش ارسال مواد به روش میانگین – Average
روش میانگین به طور معمول زمانی به کار گرفته می شود که نرخ بازار مواد متغیر و دارای نوسانات نامنظم و شدید باشد.
با بکارگیری این روش سعی می گردد تغییرات و نوسانات نرخ مواد به محصولات در جریان ساخت انتقال یابد چرا که در این روش فرض بر این است که مواد ارسال شده به خط تولید ترکیبی از خریدهای مختلف با نوسانات قیمت ایجاد شده می باشد.
روش عمل هم به این صورت می باشد، زمانی که موادی به انبار وارد می شود مبلغ موجودی انبار به مبلغ مواد خریداری شده اضافه می شود و حاصل بر تعداد موجودی انبار به علاوه تعداد خریداری شده تقسیم می شود تا نرخ جدید مواد محاسبه شود و با این
نرخ جدید محاسبه شده مواد به خط تولید ارسال می گردد.
در این روش مواد ارسال شده به خط تولید با توجه و لحاظ نرخ آخرین خریدها به حساب تولید منظور می شود بنابراین در قیمت محصولات نوسان نرخ بازار مواد چه افزایش و چه کاهش تأثیر داده شده است البته باید توجه داشت در مواردی که دفعات خرید طی دوره زیاد باشد مرتباً تعیین و محاسبه نرخ جدید کار دشواری خواهد بود.
برگشت مواد به فروشنده و یا برگشت مواد از خط تولید به انبار به روش میانگین
در این روش برگشت مواد به فروشنده با آخرین نرخ مواد محاسبه شده به فروشنده برگشت می شود و در کارت حساب مواد ثبت می گردد و همانند روشهای Fifo و Lifo مابه التفاوت نرخ محاسبه شده مواد و مبلغ دریافتی از فروشنده به حساب اصلاح مواد منظور می گردد overnight shipping cialis.
در برگشت مواد از خط تولید به انبار نیز مواد برگشت شده به نرخ زمانی که به خط تولید ارسال شده است در کارت حساب مواد ثبت می گردد در صورتی که نرخ برگشت مواد با نرخ موجودی متفاوت باشد باید نرخ جدید با توجه به روش مذکور محاسبه و به حساب منظور شود.
نکته: در روش قیمت گذاری میانگین، موجودی مواد ارزیابی شده بین ارزیابی به روش Fifo و روش Lifo خواهد بود.
نکته مهم: در روش میانگین تغییرات و افزایش قیمتهای نرخ بازار به موجودی پایان دوره و کالای ساخته شده منتقل میشود. اما در روش Fifo این تغییرات در موجودی پایان دوره و در روش Lifo در کالای ساخته شده مشاهده می شود.
